DBT چیست؟

فهرست مطالب

DBT چیست؟ رفتار درمانی دیالکتیکی یا DBT در ابتدا توسط مارشا لاینهان در اواخر دهه 1980 به عنوان روشی برای درمان و کمک به مدیریت علائم اختلال شخصیت مرزی ایجاد شد. این درمان در کتاب 100 کشف علمی جدید TIME در سال 2016 مطرح گردید.

بخش دیالکتیکی یا «D» در عبارت مخفف DBT، مفهوم بودایی در مورد نیروهای مخالف است. به عنوان مثال، شخصی که توسط والدین مورد آزار جنسی قرار گرفته است، ممکن است همزمان نسبت به آن والدین احساس عشق و نفرت داشته باشد. تجربه کردن این دوگانگی سخت است و بخش دیالکتیکی به ما می آموزد که با آن نیروهای متخاصم درون مغزمان به آرامی رفتار کنیم.

رفتار درمانی (BT) به کاربرد اصول رفتاردرمانی شناختی یا CBT اشاره دارد، مانند این تصور که همه ما افکاری داریم که باعث احساساتی در ما می شوند و سپس باعث می شود ما بر اساس آن احساسات عمل کنیم. به عنوان مثال، زمانی را در نظر بگیرید که کسی در ترافیک راه تان را قطع می کند و شما به این فکر می کنید که: «آن شخص مرا در معرض خطر قرار داده است (و سایر موارد غیرمجاز)!» این فکر سبب وحشت و عصبانیت تان می شود و شما دستتان را روی بوق می گذارید .

DBT شامل چیست؟

این بخش، بخشی است که اندکی بحث برانگیز می شود. DBT واقعی (یا DBT به روشی که مارشا لاینهان آن را طراحی کرده است) شامل درمان گروهی و فردی هفتگی و همچنین آموزش تلفنی 24 ساعته است. گروه، مکانی را برای فراگیری مهارتهای DBT برای آزمودنی ها مهیا می نماید که روش های مختلف مقابله با احساسات و موقعیت های پیچیده زندگی را آموزش می دهد.

در درمان فردی، درمانگر چیزی به نام کارت خاطرات را با مراجع مرور می کند. کارت خاطرات وسیله ای برای ردیابی هیجانات شما در طول هفته، شناسایی مهارت های DBT مورد استفاده و تعیین کارآمدی یا ناکارآمدی آنها می باشد. سپس درمانگر با شما کار خواهد کرد تا تعیین کند که چگونه امکان دارد هنگام استفاده از مهارت های خود با مشکل مواجه شده باشید و به شما کمک کند تا دریابید که چگونه در آینده از این مشکلات اجتناب کنید. مشاوره تلفنی، در صورت نیاز، به عنوان تماس تلفنی نسبتاً کوتاه با یک درمانگر ارائه می شود، تا با استفاده از مهارت های شما در یک موقعیت خاص، شما را راهنمایی کند.

برای مثال، فرض کنید در رویدادی خانوادگی شرکت ‌کردید و خانواده شما از جمله خانواده‌هایی می باشد که «سرگرمی» را ناکارآمد می داند. با یکی از اقوامت چت میکنی که به شما می گوید چقدر عالی میشد اگر به فرزندخواندگی میرفتی. آنجا ایستاده ای و دوست داری با مشت به گلوی خویشاوندت بزنی. در عوض با خط تلفن مربیگری تماس می گیرید. درمانگر پیشنهاد آب خنک به صورت زدن را می دهد (مهارتی به نام TIP). تلفن را قطع کنید و این کار را امتحان کنید. این تلفن درمانی فردی نیست، بلکه ابزاری برای آموزش شما از طریق مهارت هایی است که در حال حاضر یاد می گیرید.

آنچه فرا خواهم گرفت؟

DBT دارای چهار مقیاس است: ذهن آگاهی، اثربخشی بین فردی، تنظیم احساسات و تحمل پریشانی. ذهن آگاهی، هسته اصلی هر چیز دیگری در DBT است. شما نحوه تمرین ذهن آگاهی را تمرین می کنید، که در واقع فقط بر زمان حال متمرکز است تا در ذهن خود در مورد آنچه ممکن است در آینده اتفاق بیفتد یا آنچه در گذشته اتفاق افتاده است، فکر کنید. گاهی اوقات، تمرین ذهن آگاهی شامل مراقبه می شود، اما روش های زیادی برای تمرین وجود دارد که در گروهتان با آنها آشنا خواهید شد. هدف این است که کنترل ذهن خود را به دست آورید و نگذارید منحرف شود. در بین هر یک از مقیاسهای دیگر، مقیاس ذهن آگاهی دیگر را تکمیل خواهید کرد.

مهارت های اثربخشی بین فردی به شما می آموزد که در موقعیت های دشوار بین فردی حرکت کنید. شما نحوه تنظیم شدتی که با آن خود را بر اساس موقعیتی مفروض اثبات می کنید را فرا می گیرید. به عنوان مثال، نحوه قاطعیت داشتن در هنگام بازگرداندن کالایی معیوب به فروشگاه را می آموزید، اما در نه گفتن به دوستی که درخواست کمک می کند، قاطعیت کمتری داشته باشید، زیرا حفظ دوستی برای شما مهمتر از رسیدن به هدف است.همچنین نحوه برقراری رابطه بدون آسیب رساندن و نحوه اثبات خویشتن درموقعیت هایی که شامل احترام به خود است را فرامی گیرید .

مقیاس تنظیم هیجان روش های کنترل هیجانات در انواع موقعیت ها را به شما می آموزد. شما نحوه شناسایی آنچه حس می کنید ؛نحوه تشخیص انطباق احساسات با وضعیت فعلی تان و اینکه هنگام عدم تطابق متناسب احساسات چه کار می کنید را فرامی گیرید. علاوه بر این، راه های کنترل بهتر احساساتتان را به طور منظم کشف خواهید کرد.

در مقیاس تحمل پریشانی، نحوه کنترل موقعیت های استرس زا را فرا می گیرید. ابزارهای موجود در این مقیاس عبارتند از نحوه آرام سازی خودتان هنگام غلبه کردن هیجانات بر شما ، تکنیک های کنترل موقعیت های استرس زا و زمان استفاده از مهارت های حل مسئله.

ذهن آگاهی

یکی از مزایای مهم DBT توسعه مهارت های ذهن آگاهی است. ذهن آگاهی به تمرکز شما بر زمان حال یا «زندگی در لحظه» کمک می نماید. به شما کمک می کند به آنچه در درون شما اتفاق می افتد توجه کنید (افکار، احساسات، هیجانات و تکانه های خود) و همچنین از حواس خود به روش های غیر قضاوتی برای هماهنگی با آنچه در اطرافتان اتفاق می افتد استفاده کنید (آنچه را می بینید، می شنوید، بو می کنید و لمس می کنید).

مهارت های ذهن آگاهی به شما می اموزد که هنگام درگیری در بحبوحه دردهای عاطفی ، سرعت خود را کاهش دهید و بر کاربرد مهارت های مقابله ای سالم تمرکز کنید. این راهبرد به آرام ماندن شما کمک می کند و مانع از درگیر شدنتان در الگوهای افکار منفی خودکار و رفتارهای تکانشی می شود.

نمونه تمرین: مشاهده مهارت ذهن آگاهی

به نفس خود توجه کنید. به حس دم و بازدم توجه کنید. به بالا و پایین رفتن شکم خود توجه نمایید.

تحمل پریشانی

مهارت های تحمل پریشانی به پذیرش خود و موقعیت کنونی تان کمک می نماید. DBT تکنیکهای متنوع کنترل بحران را آموزش می دهد، از جمله:

حواس پرتی
بهبود در لحظه
خودآرامبخشی
فکر کردن به مزایا و معایب عدم تحمل پریشانی

تکنیک های تحمل پریشانی به شما کمک می کند تا برای مقابله با هیجانات شدید آماده شوید و به شما قدرت کنارآمدن با دیدگاه بلندمدت مثبت تر را می دهد.

نمونه تمرین: بدنتان را شارژ کنید

از پله ها بالا و پایین بروید. اگر داخل خانه هستید ،بیرون بروید . اگر نشسته ای برخیز و راه برو . منظور این تمرین،پرت کردن حواس خویش با اجازه دادن به هیجاناتتان جهت پیروی از بدنتان است.

اثربخشی بین فردی

اثربخشی بین فردی در ایجاد رابطه قاطعانه تر به شما کمک می نماید (مثلاً نیازهای خود را بیان کنید و بتوانید “نه” بگویید) و در عین حال رابطه مثبت و سالمی را حفظ کنید. شما یاد خواهید گرفت که به طور مؤثرتر گوش کنید و ارتباط برقرار کنید، با افراد چالش برانگیز برخورد کنید و به خود و دیگران احترام بگذارید.

نمونه تمرین: GIVE

برای بهبود روابط و ارتباطات مثبت از عبارت مخفف GIVE استفاده کنید:

G حرف اول کلمه gentle به معنای آرام بودن. به دیگران حمله نکنید، تهدید نکنید یا مورد قضاوت قرار ندهید.
I اول کلمهInterest به معنای علاقه. با مهارت های خوب گوش دادن ،علاقه تان را نشان دهید ( حرف شخص دیگری را برای صحبت کردن خودتان قطع نکنید )
V اول کلمه validate به معنای اعتبار سنجی . به راحتی افکار و احساسات طرف مقابل را بپذیرید.
E اول کلمه easy به معنای آسان: سعی کنید نگرش آسانی داشته باشید ( اغلب لبخند بزنید و خوشدل باشید )

تنظیم هیجان

تنظیم هیجان به شما امکان هدایت احساسات قدرتمند به روشی مؤثرتر را می دهد. مهارت هایی که یاد می گیرید به شما کمک می کند تا احساسات خود را شناسایی ، نام ببرید و تغییر دهید. وقتی قادر به تشخیص احساسات منفی شدید (مثلاً خشم) می باشید، این روش سبب کاهش آسیب پذیری هیجانی شما می شود و به شما در کسب تجربیات عاطفی مثبت تر کمک می نماید.

نمونه تمرین: عمل مخالف

نحوه احساس خود را مشخص کنید و برعکس آن انجام دهید. اگر احساس ناراحتی می کنید و می خواهید از دوستان و خانواده کناره گیری کنید، برای دیدن عزیزان خود برنامه ریزی کنید.

مراحل DBT

رفتاردرمانی دیالکتیکی نیز به چهار مرحله درمان تقسیم می شود.

مرحله 1: طی شروع درمان، جدی ترین و خود تخریبی ترین رفتارها، اولین موضوعاتی هستند که به آن پرداخته می شود که شامل مسائلی مانند آسیب به خود یا رفتارهای خودکشی می باشد.
مرحله 2: در مرحله بعد، درمان برای رسیدگی به مسائلی که بر کیفیت زندگی افراد تأثیر می گذارد، مانند اثربخشی بین فردی، مهارت های تنظیم هیجانی و توانایی تحمل پریشانی، ادامه می یابد.
مرحله 3: گام بعدی، تمرکز بر مسائل مربوط به عزت نفس و روابط بین فردی است.
مرحله 4: در این مرحله، درمان بر کمک به افراد برای دستیابی به بیشترین سود از زندگی متمرکز است، از جمله یافتن راه هایی برای تجربه شادی بیشتر، تقویت روابطشان و پیگیری اهداف زندگی

رفتار درمانی دیالکتیکی DBT چه کمکی می نماید

DBT در اواخر دهه 1980 توسط دکتر مارشا لینهان و همکارانش ارائه شد، زمانی که آنها متوجه شدند رفتار درمانی شناختی (CBT) نمی تواند به تنهایی در بیماران مبتلا به BPD عملکرد مورد انتظار را داشته باشد. دکتر لینهان و تیمش، تکنیک هایی را اضافه کردند و درمانی برای رفع نیازهای منحصر به فرد این افراد ارائه کردند.

اگرچه DBT با در نظر گرفتن BPD توسعه یافته است، اما ممکن است درمان موثری برای:

اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD)
اختلال دوقطبی
اختلال شخصیت مرزی (BPD)
اختلالات خوردن (مانند بی اشتهایی عصبی، اختلال پرخوری، و پرخوری عصبی)
اختلال اضطرابی تعمیم یافته (GAD)
اختلال افسردگی عمده (شامل افسردگی عمده مقاوم به درمان و افسردگی مزمن)
خودآزاری به غیر از خودکشی.
اختلال وسواس اجباری ( OCD )
اختلال استرس پس از سانحه ( PTSD )
اختلال مصرف مواد
رفتار خودکشی

مزایای رفتاردرمانی دیالکتیکی DBT

در DBT، بیمار و درمانگر در تلاش برای حل تضاد ظاهری بین پذیرش خود و تغییر هستند تا سبب بروز تغییرات مثبتی در فرد تحت درمان شوند. بخشی از این فرآیند شامل ارائه تاییدیه است که به افرادجهت برخورداری از همکاری بیشتر و تجربه پریشانی کمتر هنگام تغییر کمک می نماید.

عملا، درمانگر تأیید می‌کند که اعمال یک فرد در چارچوب تجربیات شخصی او «معنی می یابد»، بدون اینکه لزوماً توافق کند که این اقدامات بهترین رویکرد برای حل مشکل است.

هر محیط درمانی، ساختار و اهداف خاص خود را دارد، اما ویژگی های DBT را در آموزش مهارت های گروهی، روان درمانی فردی و مربیگری تلفنی می توان یافت.

پذیرش و تغییر: راهبردهایی را برای پذیرش و تحمل شرایط زندگی، هیجانات و خودتان فرا خواهید گرفت. همچنین با توسعه برخی مهارت ها سبب تغییر در رفتارها و تعاملات خود با دیگران می شوید.
رفتاری: تحلیل مشکلات یا الگوهای رفتاری مخرب را فرا خواهید گرفت و آنها را با الگوهای سالم تر و موثرتر جایگزین می کنید.
شناختی: شما بر تغییر افکار و باورهایی که موثر یا مفید نیستند تمرکز خواهید کرد.
همکاری: برقراری ارتباط موثر و کار تیمی را فراخواهید گرفت (درمانگر، گروه درمانگر، روانپزشک) .
مجموعه مهارت‌ها: مهارت‌های جدید افزایش توانایی‌های خود را فرا خواهید گرفت.
پشتیبانی: شما تشویق به شناسایی نقاط قوت و ویژگی های مثبت خود خواهید شد و آنها را توسعه و بکار خواهید برد.

خلاصه مطلب DBT

شش نکته اصلی DBT عبارتند از توسعه مهارتهای مربوط به (1) پذیرش شرایط و ایجاد تغییرات، (2) تجزیه و تحلیل رفتارها و یادگیری الگوهای سالمتر پاسخگویی، (3) تغییر افکار غیر مفید، ناسازگار یا منفی، (4) توسعه مهارت های همکاری (5) یادگیری مهارت های جدید و (6) دریافت حمایت.

اثر بخشی رفتار درمانی دیالکتیکی DBT

از آنجایی که این رویکرد درمانی به بهبود موفق مهارت های مقابله ای کمک می نماید، از توانایی توسعه راه های موثرکنترل و ابراز احساسات قوی برخوردارست. محققان نیز دریافته اند که DBT صرف نظر از سن، جنس، هویت جنسی، گرایش جنسی، و نژاد/قومیت فرد، موثر است.

در مورد BPD: مطالعات بعمل امده نشان می دهد که DBT در درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) و کاهش خطر خودکشی در افراد مبتلا به BPD،موثر می باشد. طی یک مطالعه، پس از یک سال درمان، در بیش از 75 درصد افراد مبتلا به BPD ،هیچ نشانه ای از بیماری مشاهده نشد.
در مورد رفتار خودکشی: طی انجام مطالعه ای دیگر دریافتند که در مداخلاتی که از آموزش مهارتها به عنوان مولفه درمان استفاده می شود، کاهش خودکشی نسبت به DBT بدون آموزش مهارت، موثرتر می باشد.
در سایر بیماریها: بیشتر تحقیقات DBT بر اثربخشی افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی که افکار خودکشی و خودآزاری دارند، متمرکز شده است، اما این روش ، درمانی موفق برای سایر بیماریهای سلامت روان نیز محسوب می شود. برای مثال، تحقیقات نشان داده است که این نوع تراپی در درمان PTSD، افسردگی و اضطراب نیز مؤثر واقع شده است.

تحقیقات نشان می‌دهد که DBT در درمان کودکان مبتلا به اختلال خلق و خوی مخرب نیز مفید واقع می شود.

نکاتی در مورد رفتار درمانی دیالکتیکی DBT

DBT به تعهد زمانی قابل توجهی نیاز دارد. علاوه بر جلسات درمانی منظم، افراد ملزم به انجام «تکلیف خانگی» برای کار در مورد مهارت های خارج از جلسات مشاوره فردی، گروهی و تلفنی هستند. این امر سبب بروز چالش برای افرادی می شود که در ادامه این تکالیف بر مبنایی منظم با مشکل مواجه می شوند.

تمرین برخی از مهارت ها برای برخی افراد چالش برانگیز می باشد. در مراحل مختلف درمان، افراد تجربیات آسیب زا و دردهای هیجانی که منجر به ناراحتی شان می شود را کشف می کنند .

آیا می‌توانید رفتار درمانی دیالکتیکی DBT را به تنهایی انجام دهید؟

DBT درمانی پیچیده است،درمانی نیست که فرد بتواند بدون راهنمایی درمانگر مجرب ،انجامش دهد.

اما کارهایی وجود دارد که می توانید خودتان برای توسعه مهارتهای جدید مقابله ای انجام دهید. برای مثال، ذهن آگاهی، تمرین‌های تنفسی و آرام‌سازی پیشرونده عضلانی، همگی مهارت‌هایی هستند که برای بهبود توانایی تحمل پریشانی، بکار برده می شوند.

باید به خاطر سپارید که نباید از این روش به جای کمک حرفه ای استفاده شود. اگر با وضعیت سلامت روانی دست و پنجه نرم می کنید، بهتر است از متخصص سلامت روان واجد شرایط کمک بگیرید.

نحوه شروع درمان با رفتار درمانی دیالکتیکی DBT

بهترین راه برای فهمیدن اینکه آیا DBT برای شما مناسب است یا خیر این است که با متخصص مجرب در این روش صحبت کنید. آنها علائم، سابقه درمان و اهداف درمانی شما را ارزیابی خواهند کرد تا ببینند آیا DBT مناسب است یا خیر.

اگر DBT برای شما یا یکی از نزدیکانتان مفید واقع شده است، بهتر است با خدمات دهنده مراقبت های بهداشتی یا متخصص بهداشت روانی مجرب در این رویکرد مشاوره نمایید. با این حال، یافتن درمانگران DBT همیشه آسان نیست.

می توانید جستجوی خود را با دایرکتوری منابع بالینی آغاز کنید که توسط فناوری رفتاری(سازمانی که توسط دکتر لینهان برای آموزش متخصصان بهداشت روان در DBT تأسیس شده است) نگهداری می شود.

همچنین می‌توانید از خدمات دهنده، درمانگر فعلی یا یکی دیگر از متخصصان سلامت روان مورد اعتماد خود بخواهید تا شما را به همکار متخصص در DBT معرفی کند. همچنین می توانید از درمانگران آنلاین که درمان DBT را ارائه می دهند، کمک بگیرید.