فهرست مطالب
بررسی اجمالی یائسگی
یائسگی چیست؟ یائسگی زمانی اتفاق می‌افتد که خانمی ۱۲ ماه متوالی قاعدگی نداشته باشد و دیگر نتواند به طور طبیعی باردار شود. معمولاً بین سنین 45 تا 55 سالگی شروع می شود، اما می تواند قبل یا بعد از این محدوده سنی نیز باشد. یائسگی سبب بروز علائم ناراحت کننده ای مانند گرگرفتگی و افزایش وزن نیز می شود. در اکثر زنان، نیازی به درمان دارویی برای یائسگی نمی باشد.
یائسگی از چه زمانی شروع می شود و چقدر طول می کشد؟
در اغلب زنان اولین زمان بروز علائم یائسگی حدود چهار سال قبل از آخرین قاعدگی می باشد. علائم اغلب تا حدود چهار سال پس از آخرین قاعدگی یک زن ادامه می یابد. تعداد کمی از زنان یک دهه قبل از وقوع واقعی یائسگی دچار علائم یائسگی می شوند و از هر 10 زن 1 نفر دچار بروز علائم یائسگی به مدت 12 سال پس از آخرین قاعدگیش می شود. سن متوسط یائسگی 51 سال است، اگرچه ممکن است به طور متوسط تا دو سال زودتر برای زنان سیاه پوست رخ دهد. مطالعات بیشتری برای درک شروع یائسگی در زنان رنگین پوست مورد نیاز است.
عوامل زیادی در تعیین زمان شروع یائسگی دخیل هستند، از جمله ژنتیک و سلامت تخمدان. پیش یائسگی قبل از یائسگی اتفاق می افتد. پیش یائسگی زمانی است که هورمون های شما شروع به تغییر جهت بروز یائسگی می نمایند. می تواند از چند ماه تا چندین سال ادامه یابد. بسیاری از زنان از اواسط دهه 40 زندگی خود شروع به پیش یائسگی می کنند. برخی دیگر از زنان دوران پیش از یائسگی را ندارند و به طور ناگهانی وارد یائسگی می شوند.
حدود 1 درصد زنان یائسگی را قبل از 40 سالگی شروع می کنند که به آن یائسگی پیش از موعد یا نارسایی اولیه تخمدان گفته می شود. حدود 5 درصد از زنان در سنین 40 تا 45 سالگی دچار یائسگی می شوند که به آن یائسگی زودرس گفته می شود.
پیش یائسگی در مقابل یائسگی در مقابل پس یائسگی
در دوران پیش یائسگی، دوره های قاعدگی نامنظم می شود. ممکن است قاعدگی شما دیر شود یا ممکن است یک یا چند دوره قاعدگی نداشته باشید. جریان قاعدگی نیز ممکن است سنگین تر یا سبک تر شود.
یائسگی به فقدان قاعدگی بمدت سال کامل گفته می شود.
پس یائسگی به سال های پس از یائسگی اشاره دارد.
علائم یائسگی (Menopause) چیست؟
تجربه یائسگی هر زنی منحصر به فرد است. هنگامی که یائسگی به طور ناگهانی یا در مدت زمان کوتاه تری رخ می دهد، معمولاً علائم شدیدتر هستند. شرایطی که بر سلامت تخمدان تأثیر می‌گذارند، مانند سرطان یا هیسترکتومی، یا انتخاب‌های سبک زندگی خاص، مانند سیگار کشیدن، شدت و طول مدت علائم را افزایش می‌دهند. جدای تغییرات قاعدگی، علائم پیش از یائسگی، یائسگی و پس از یائسگی به طور کلی یکسان است.
شایع ترین علائم اولیه قبل از یائسگی عبارتند از:
- قاعدگی کمتر
- پریودهای سنگین تر یا سبک تر از آنچه معمولاً رخ می داده است
- علائم وازوموتوریا محرک رگی (VMS)، از جمله گرگرفتگی، تعریق شبانه و گرگرفتگی
تخمین زده می شود که 75 درصد از زنان در دوران یائسگی ،دچار گرگرفتگی می شوند.
سایر علائم رایج یائسگی عبارتند از:
- بیخوابی
- خشکی واژن
- افزایش وزن
- افسردگی
- اضطراب
- مشکل در تمرکز
- مشکلات حافظه
- کاهش میل جنسی، یا میل جنسی
- خشکی پوست، دهان و چشم
- افزایش ادرار
- سینه های دردناک یا حساس
- سردرد
- تپش قلب
- عفونت های دستگاه ادراری (UTIs)
- کاهش توده عضلانی
- مفاصل دردناک یا سفت
- کاهش توده استخوانی
- سینه های کمتر پر
- نازک شدن یا ریزش مو
- افزایش رشد مو در نواحی دیگر بدن، مانند صورت، گردن، سینه و قسمت بالایی پشت
عوارض یائسگی چیست؟
عوارض شایع یائسگی عبارتند از:
- آتروفی ولوواژینال
- دیسپارونی یا مقاربت دردناک
- عملکرد سوخت و سازی کندتر
- پوکی استخوان، یا استخوان های ضعیف تر با کاهش توده و قدرت
- خلق و خو یا تغییرات عاطفی ناگهانی
- آب مروارید
- بیماری پریودنتال
- بی اختیاری ادرار
- بیماری قلبی یا عروقی
چرا یائسگی رخ می دهد؟
یائسگی،فرآیندی طبیعی است که با افزایش سن تخمدان ها و تولید کمتر هورمون های تولید مثل اتفاق می افتد.
بدن در پاسخ به سطوح پایین تر هورومنهای ذیل شروع به تغییرات متعددی می کند:
- استروژن
- پروژسترون
- تستوسترون
- هورمون محرک فولیکول (FSH)
- هورمون لوتئینه کننده (LH)
یکی از قابل توجه ترین تغییرات از بین رفتن فولیکول های تخمدان فعال است. فولیکول های تخمدان ساختارهایی هستند که تخمک ها را از دیواره تخمدان تولید و رها می کنند و اجازه قاعدگی و باروری را می دهند.
اکثر خانم ها ابتدا متوجه می شوند که دفعات پریودشان بطور ثابت کمتر شده است، همچنین جریان سنگین تر و طولانی تر می شود که معمولاً در اواسط تا اواخر دهه 40 رخ می دهد. در سن 52 سالگی، اکثر زنان یائسه شده اند.
در برخی موارد، یائسگی ناشی از آسیب یا برداشتن تخمدان ها و ساختارهای لگنی مرتبط از طریق جراحی است.
علل شایع یائسگی القایی عبارتند از:
- اوفورکتومی دوطرفه یا برداشتن تخمدان ها با جراحی
- فرسایش تخمدان، یا توقف عملکرد تخمدان، که ممکن است با هورمون درمانی، جراحی یا تکنیک های رادیوتراپی در زنان مبتلا به تومورهای گیرنده استروژن مثبت انجام شود.
- تابش تشعشع لگنی
- آسیب های لگنی که به شدت به تخمدان ها آسیب می زند یا تخریب می کند
یائسگی (Menopause) چگونه تشخیص داده می شود؟
اگر دچار علائم یائسگی دردسرساز یا تضعیف کننده شدید، یا به علائم یائسگی دچارید و سن شما 45 سال یا کمتر است، بهتر است با خدمات دهنده مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید. آزمایش خون جدیدی به نام آزمایش تشخیصی PicoAMH Elisa اخیراً به تایید منبع مورد اعتماد اداره غذا و دارو ارائه شده است. این آزمایش برای کمک به تعیین اینکه آیا زن وارد یائسگی شده است یا نزدیک به یائسگی است، استفاده می شود. این آزمایش جدید ممکن است برای زنانی که علائم پیش از یائسگی را نشان می‌دهند مفید باشد، که می‌تواند اثرات نامطلوبی بر سلامتی داشته باشد. یائسگی زودرس با خطر بیشتر پوکی استخوان و شکستگی، بیماری قلبی، تغییرات شناختی، تغییرات واژن و کاهش میل جنسی و تغییرات خلقی همراه است.
پزشک شما می‌تواند آزمایش خونی تجویز کند که سطح هورمون‌های خاصی معمولاً FSH و نوعی استروژن به نام استرادیول را در خون اندازه‌گیری می‌کند،. معمولاً افزایش مداوم سطوح FSH خون به mIU/mL 30 یا بالاتر، همراه با فقدان قاعدگی طی یک سال متوالی، تأییدی بر یائسگی است. آزمایش بزاق و آزمایش ادرار بدون نسخه (OTC) نیز در دسترس هستند، اما غیر قابل اعتماد و گران هستند.
در طول دوران پیش یائسگی، سطوح FSH و استروژن روزانه در نوسان است، بنابراین اکثر خدمات دهندگان مراقبت های بهداشتی این وضعیت را بر اساس علائم، سابقه پزشکی و اطلاعات قاعدگی تشخیص می دهند. بسته به علائم و سابقه سلامتی تان، خدمات‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی ، آزمایش‌های خون دیگری را برای کمک به رد سایر بیماری‌های زمینه‌ای که ممکن است مسئول علائم شما باشند، تجویز کند.
آزمایش‌های خون اضافی که معمولاً برای کمک به تأیید یائسگی استفاده می‌شوند عبارتند از:
- تست های عملکرد تیروئید
- نمایه چربی خون
- آزمایشات عملکرد کبد
- آزمایشات عملکرد کلیه
- آزمایشات تستوسترون، پروژسترون، پرولاکتین، استرادیول و گنادوتروپین جفتی (hCG)
درمان های یائسگی چیست؟
اگر علائم شما شدید باشد یا بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد، امکان دارد نیاز به درمان داشته باشید. هورمون درمانی ، یک درمانی موثر در زنان زیر 60 سال یا طی 10 سال پیش از شروع یائسگی برای کاهش یا کنترل موارد زیر می باشد:
- گرگرفتگی
- تعریق شبانه
- سرخ شدگی
- آتروفی واژن
- پوکی استخوان
سایر داروها ممکن است برای درمان علائم خاص یائسگی مانند ریزش مو و خشکی واژن استفاده شوند.
داروهای اضافی که گاهی برای علائم یائسگی استفاده می شود عبارتند از:
- ماینوکسیدیل موضعی 5 درصد، یک بار در روز برای درمان نازک شدن و ریزش مو استفاده می شود
- شامپوهای ضد شوره، معمولاً کتوکونازول 2 درصد و زینک پیریتیون 1 درصد، برای درمان ریزش مو استفاده می شود.
- کرم موضعی فلورنیتین هیدروکلراید برای درمان رشد موهای ناخواسته
- مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، معمولاً پاروکستین 7.5 میلی گرم برای درمان گرگرفتگی، اضطراب و افسردگی
- مرطوب کننده ها و روان کننده های واژن غیر هورمونی
- روان کننده های واژینال مبتنی بر استروژن با دوز پایین به شکل کرم، حلقه یا قرص
- اسپمیفن برای خشکی واژن و مقاربت دردناک
- آنتی بیوتیک های پیشگیرانه برای UTI های مکرر
- داروهای خواب برای بی خوابی
- دنوزوماب، تری پاراتید، رالوکسیفن، یا کلسی تونین برای پوکی استخوان پس از قاعدگی
درمان های خانگی و تغییر سبک زندگی
راه های مختلف طبیعی برای کاهش علائم یائسگی خفیف تا متوسط وجود دارد که استفاده از درمان های خانگی، تغییر شیوه زندگی و درمان های جایگزین است.
در اینجا چند نکته خانگی برای کنترل علائم یائسگی وجود دارد:
خنک نگه داشتن و راحت ماندن
لباس های گشاد و چند لایه بپوشید، به خصوص در طول شب و در هوای گرم یا غیرقابل پیش بینی که به شما در کنترل گرگرفتگی کمک می کند. خنک نگه داشتن اتاق خواب و پرهیز از انداختن پتوهای سنگین در شب نیز می تواند به کاهش احتمال تعریق شبانه شما کمک کند. اگر مرتباً تعریق شبانه دارید، برای محافظت از تشک خود از یک ملحفه ضد آب در زیر رختخواب خود استفاده کنید. همچنین می توانید یک فن قابل حمل همراه داشته باشید تا در صورت احساس گرمی به خنک شدن شما کمک کند.
ورزش کنید و وزن خود را کنترل کنید
کالری دریافتی روزانه خود را بین 400 تا 600 کالری کاهش دهید تا به مدیریت وزن خود کمک کنید. همچنین مهم است که به طور متوسط به مدت 20 تا 30 دقیقه در روز ورزش کنید که می تواند به موارد ذیل کمک کند:
- افزایش انرژی
- افزایش خواب بهتر شبانه
- بهبود خلق و خو
- بهبود رفاه عمومی
برقراری ارتباط با نیازهای شما
در مورد هرگونه احساس افسردگی، اضطراب، غم، انزوا، بی خوابی و تغییر هویت با درمانگر یا روانشناس صحبت کنید. همچنین باید سعی کنید با اعضای خانواده، عزیزان یا دوستان خود در مورد احساس اضطراب، تغییرات خلقی یا افسردگی صحبت کنید تا آنها نیازهای شما را بدانند.
مکمل رژیم غذایی
از مکمل های کلسیم، ویتامین D و منیزیم برای کمک به کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان و بهبود سطح انرژی و خواب استفاده کنید. با پزشک خود در مورد مکمل هایی مشاوره بخواهید که به نیازهای سلامت فردی شما کمک می کنند.
تمرین تکنیک های تمدد اعصاب
تکنیک های تمدد اعصاب و تنفس را تمرین کنید، مانند:
- یوگا
- تنفس جعبه ای
- مراقبه
مراقبت از پوست
برای کاهش خشکی پوست روزانه از مرطوب کننده ها استفاده کنید. همچنین باید از حمام کردن یا شنا بیش از حد که پوست شما را خشک یا تحریک می کند خودداری کنید.
کنترل مشکلات خواب
از داروهای خواب OTC برای کنترل موقت بی خوابی خود استفاده کنید یا در مورد کمک های مربوط به خواب طبیعی با پزشک خود صحبت کنید. اگر به طور منظم مشکل خواب دارید، با پزشک خود صحبت کنید تا بتواند در کنترل خواب و داشتن استراحت شبانه بهتر کمکتان کند.
ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل
سیگار را کنار بگذارید و از قرار گرفتن در معرض دود سیگار خودداری کنید. قرار گرفتن در معرض سیگار ممکن است علائم شما را بدتر کند. همچنین برای کاهش بدتر شدن علائم، باید مصرف الکل خود را محدود کنید. نوشیدن زیاد الکل در دوران یائسگی ، خطر نگرانی های سلامتی را افزایش می دهد.
سایر درمان های یائسگی (Menopause)
برخی مطالعات محدود از مصرف داروهای گیاهی برای علائم یائسگی ناشی از کمبود استروژن حمایت کرده اند. مکمل ها و مواد مغذی طبیعی که به کاهش علائم یائسگی کمک می کنند عبارتند از:
- سویا
- ویتامین E
- ایزوفلاون
- ملاتونین
- دانه کتان
همچنین ادعاهایی وجود دارد که کوهوش سیاه سبب بهبود برخی علائم مانند گرگرفتگی و تعریق شبانه می شود. اما در بررسی اخیر مطالعات منبع مورد اعتماد، شواهد کمی برای حمایت از این ادعاها یافت شد.به تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
به طور مشابه، تحقیقات حاصل از منبع معتبر سال 2015 هیچ مدرکی برای حمایت از این ادعا پیدا نکرده است که اسیدهای چرب امگا 3 می توانند سبب بهبود VMS مرتبط با یائسگی شوند.
چشم انداز یائسگی چیست؟
یائسگی، عدم ادامه یا توقف طبیعی چرخه قاعدگی زنان است و نشان دهنده پایان باروری است. اکثر زنان تا سن 52 سالگی دچار یائسگی می شوند، اما آسیب لگن یا تخمدان باعث یائسگی ناگهانی زودتر در زندگی می شود. ژنتیک یا شرایط زمینه ای نیز منجر به شروع زودرس یائسگی می شود. بسیاری از زنان چند سال قبل از یائسگی دچار علائم یائسگی می شوند که معمولاً گرگرفتگی، تعریق شبانه و گرگرفتگی است. علائم می تواند تا چهار سال یا بیشتر پس از یائسگی ادامه یابد. اگر علائم شما شدید می باشد یا کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد، از درمانهایی مانند هورمون درمانی بهره مند شوید. به طور کلی، علائم یائسگی با استفاده از داروهای طبیعی و تنظیم سبک زندگی، کنترل یا کاهش می یابند.
ثبت ديدگاه