دلیل لذت بردن از فیلم های ترسناک چیست؟

دلیل لذت بردن از فیلم های ترسناک چیست؟ ترس ، یکی از محبوب ترین ژانرهای فیلم است. آنها به طور معمول در صدر وب گاه باکس آفیس قرار می گیرند و بسیاری از شخصیت هایش، بخشی از ذات فرهنگی شده اند، از بازی نورمن بیتس در فیلم  Psycho (روانی) گرفته تا بازی فردی کروگر در فیلم A Nightmare on Elm Street (کابوس خیابان الم) تا بازی هانیبال لکتر در فیلم  The Silence of the Lambs(سکوت بره ها ).

با این حال، در حالی که بسیاری از مردم با کمال میل بلیط آخرین اکران فیلم ترسناک را خریداری می کنند، در زندگی روزمره مان درصدد دوری جستن از هر چیز ترسناک هستیم. پس چرا برای تماشای فیلمی که ترس و وحشت را القا می کند، هزینه می کنیم؟

بسیاری از روانشناسان به دنبال پاسخ این پرسش بوده اند و این مقاله توضیحات مختلف مورد بررسی توسط آنها را ذکر نموده است، از جمله توانایی تسلط بر تهدیدها از طریق تماشای فیلم های ترسناک و نحوه کمک این فیلمها برای دست و پنجه نرم کردن با جنبه تیره و تار بشریت.

البته، همه مردم تمایل به تماشای فیلم‌های ترسناک ندارند، بنابراین در مورد تفاوت‌های فردی نیز بحث خواهیم کرد که چه کسی به فیلم‌های ترسناک گرایش دارد و چه کسی ندارد. در نهایت، به پتانسیل درمانی کاربرد وحشت خواهیم پرداخت.

دلایل تمایل به تماشای فیلم های ترسناک

هیچ توضیح واحدی توسط محققان در مورد علت علاقمندی افراد به تماشای فیلم های ترسناک ارائه نشده است. علت این است که وقتی مردم به دنبال تماشای فیلم ترسناک هستند، احتمالاً به دلایل متعدد و برای ارضای لذتهای متعددشان این کار را انجام می دهند. به علاوه، برخی از افراد فقط به یک دلیل انگیزه تماشای فیلم های ترسناک دارند نه دلیلی دیگر.

در ادامه یکی از معتبرترین توضیحاتی که روانشناسان برای توضیح اینکه چرا مردم از تماشای فیلم های ترسناک لذت می برند ارائه شده است.

تجارب مشاهده ای و تسلط بر تهدید

در زندگی روزمره، به ندرت با موقعیت های ترسناک مواجه می شویم، اما اگر با چیزی تهدیدکننده یا خطرناک مواجه شویم، توجه ما را به خود جلب می کند.

ماتیاس کلاسن، محقق موضوعات ترس، پیشنهاد می‌کند تمایل به ترس را می‌توان به خطری که اجداد باستانی ما در محیط‌های زندگیشان تجربه کردند، نسبت داد. انسان های باستانی نیاز به هوشیاری دائمی داشتند تا از تبدیل شدن به طعمه یک حیوان بزرگتر یا مرگبارتر جلوگیری کنند.

این تجارب دیرینه سبب ارائه سیستم تشخیص تهدید بسیار پاسخگو، البته عمدتاً ناخودآگاه به انسان شده است. از آنجایی که فیلم‌های ترسناک به خوبی به شبیه‌سازی موقعیت‌های تهدیدکننده مبادرت نمودند، این بدان معناست که واکنش‌های احساسی ما به آن‌ها مشابه واکنش‌هایی است که در صورت مواجهه با تهدیدی واقعی تجربه می‌کنیم.

البته، از آنجایی که ما به اندازه انسان های باستانی با تهدیدات زندگی واقعی مواجه نمی شویم، تماشای فیلم های ترسناک تجربه جدیدی می باشد که به ما امکان استفاده از سیستم تشخیص تهدید ذاتی را می دهد. این امر نه تنها باعث می‌شود که فیلم‌های ترسناک سبب جلب توجه بیشتر مخاطبان شود، بلکه به آن‌ها اجازه می‌دهد تا چیزهایی مانند پسا آخرالزمان، تهاجمات بیگانگان و تهدید مهاجم در محیط امن را تجربه کنند. در نتیجه، فیلم‌های ترسناک راهی بی خطر برای تجربه تهدیدها و تمرین پاسخ‌های فرد به آن تهدیدها هستند.

به‌علاوه، پس از اینکه افراد بدون آسیب دیدن از فیلمی ترسناک،فارغ می شوند،آنها احساس موفقیت و تسلط بر تهدیدی که دچارش بودند،می نمایند و سپس آنها احساس اطمینان بیشتر در توانایی شان جهت مدیریت سایر موقعیت‌های اضطراب‌آور می نمایند.

نظریه انتقال هیجان

یکی از اولین نظریه‌های روان‌شناختی برای توضیح لذت مردم از تماشای فیلم‌های ترسناک، نظریه انتقال هیجان دولف زیلمان است.این نظریه بیان می دارد که رسانه‌های ترسناک به دلیل ترسی که القا می‌کنند، سطوح بالایی از برانگیختگی فیزیولوژیکی را تحریک می‌کنند. رسانه ها به این نتیجه رسیدند که برانگیختگی، احساس آرامش و لذت بینندگان را تشدید می کند و منجر به افزایش سرخوشی می شود.

مطالعات به عمل آمده در حداقل بینندگان مرد، از این نظریه حمایت کرده است. به عنوان مثال، مطالعه ای نشان داد که هرچه شرکت کنندگان مرد ناراحتی بیشتری را گزارش کنند و دچار برانگیختگی بیشتری در هنگام تماشای فیلم ترسناک شوند، پس از پایان فیلم، لذت بیشتری خواهند داشت.

مطالعه دیگری نشان داد که لذت ما از فیلم های ترسناک با این واقعیت توضیح داده می شود که آنها کنجکاوی ما را در مورد جنبه تاریک بشریت ارضا می کنند.

جامعه تضمین می‌کند که اکثر ما به ندرت با فاسدترین یا ترسناک‌ترین هیولاهای بشریت روبرو می‌شویم و جنبه‌های تاریک‌تر خود را سرکوب می‌کنیم تا سازگار شویم.

فیلم‌های ترسناک به ما اجازه می‌دهند ماهیت شر را چه در دیگران و چه در خودمان کشف کنیم و در محیطی امن با تاریک‌ترین بخش‌های بشریت دست و پنجه نرم کنیم.

چه کسی فیلم های ترسناک را دوست دارد؟

همه از فیلم های ترسناک لذت نمی برند. در واقع خیلی ها هستند که تا حد امکان از این ژانر دوری می کنند. روانشناسی، بینش هایی را در مورد تفاوت های فردی ارائه کرده است که بیان می دارد چه چیزی سبب می شود برخی از افراد از فیلم های ترسناک لذت بیشتری ببرند.

مطالعات متعدد نشان داده‌اند که افرادی که دارای صفت هیجان‌طلبی بالا هستند، از احساس وحشت لذت می‌برند.

هیجان طلبی، تمایل به جستجوی تجربیات بدیع، مخاطره آمیز یا شدید است. افرادی که هیجان طلبی بالایی دارند ، زمانی که از تجربیات تحریک کننده شدیدی برخوردارند، تمایل به تجربه احساسات مثبت دارند، حتی اگر این تجربیات منفی باشند.

در نتیجه، هیجان طلبان بالا از تجربه هیجان‌انگیز فیلم‌های ترسناک بیش از افرادی که این ویژگی را ندارند، لذت می برند.

افراد با سطوح همدلی پایین تر

افرادی که از ویژگی همدلی پایین‌تری برخوردارند ،لذت بیشتری از تماشای فیلم‌های ترسناک می برند، زیرا کمتر تحت تأثیر رنجی که روی صفحه نمایش داده می‌شود، قرار می گیرند.

اما این بدان معنا نیست که افراد دارای همدلی بالاتر از تماشای فیلم های ترسناک لذت نمی برند. اگرچه به دلیل درد و رنجی که به تصویر کشیده می شود از تماشای فیلم‌های ترسناک دوری می کنند، اما در صورت مشاهده فیلم‌های ترسناک از خطر و هیجان داستان‌ها و همچنین فیلم‌های ترسناکی که پایان خوشی دارند، لذت می‌برند.

مردان

بیش از هر تفاوت فردی دیگر، جنسیت پیش بینی کننده لذت بردن از فیلم های ترسناک است، به طوری که مردان بیشتر از زنان از فیلم های ترسناک و خشن لذت می برند.این تفاوت را می توان حداقل تا حدی با این واقعیت توضیح داد که زنان تمایل به تجربه ترس و اضطراب بیشتری نسبت به مردان دارند.به‌علاوه، زن‌ها حساسیت به نفرت بیشتری نسبت به مردان دارند که  آنها را به بیزاری از فیلم‌های ترسناکی که خون و خونریزی را به تصویر می‌کشد، سوق میدهد.

آیا تماشای فیلم های ترسناک می تواند درمان تلقی می شود؟

تحقیقات فزاینده ای وجود دارد که نشان می دهد در محیط های بالینی از فیلم های ترسناک برای کمک به افراد مبتلا به اضطراب یا تروما استفاده می شود.به عنوان مثال، مطالعه اخیر نشان داد که افرادی که فیلم‌های ترسناک تماشا می‌کنند از نظر روانی کمتر تحت تأثیر همه‌گیری کووید-19 قرار می‌گیرند و کسانی که از طرفداران زیرژانر آخرالزمانی وحشت بودند، آمادگی بیشتری برای امواج دیگر این همه‌گیری داشتند. این یافته ها نشان می دهد که افرادی که تمایل به وحشت دارند، توانایی مقابله با موقعیت های استرس زا و اضطراب آور را دارند.

اگر چنین باشد، متخصصان سلامت روان می توانند از تماشای فیلم‌های ترسناک و سایر رسانه‌ها برای کمک به بیماران مضطرب استفاده کنند تا استراتژی‌های عاطفی و رفتاری مقابله با ترس‌هایشان را توسعه دهند، که در نهایت سبب انعطاف‌پذیرتر شدن شان می شود.

در حالی که افرادی که از تماشای ترس لذت نمی‌برند، این مورد را برای افراد علاقمند به این ژانر، سودمند نمی‌دانند، مطالعات نشان می‌دهد که تماشای فیلم‌های ترسناک وابسته به در معرض قرارگیری با درمان است. هنوز شواهد مستقیمی برای این احتمال وجود ندارد، اما محققان شروع به بررسی پتانسیل درمانی فیلم های ترسناک کرده اند.