چرا رویا می بینیم؟ 

هزاران سال است این سوال که چرا رویا می بینیم،سبب جلب توجه فیلسوفان و دانشمندان شده است.  علیرغم تحقیقات علمی در مورد عملکرد رویا ها، هنوز پاسخ محکمی در مورد چرایی این مقوله بدست نیامده است. در حالی که در مورد رویا دیدن چیزهای زیادی مبهم باقی مانده است، بسیاری از کارشناسان، نظریه هایی را در مورد هدف رویا ها  همراه با تحقیقات تجربی جدیدی که وضوح بیشتری ارائه می دهد، مطرح نمودند.

7 نظریه در مورد چرایی رویا دیدن

رویا شامل تصاویر، افکار و احساساتی است که در طول خواب دیده می شوند.  رویاه ا در دامنه فوق العاده شدید یا احساسی تا بسیار مبهم، زودگذر، گیج کننده یا حتی خسته کننده می باشند.  برخی از رویا ها شادی آور هستند، در حالی که برخی دیگر ترسناک یا غم انگیز هستند.گاهی اوقات به نظر می رسد رویا ها روایت روشنی داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ، بی معنا هستند.

  ناشناخته های زیادی در مورد رویا دیدن و خواب وجود دارد، اما آنچه دانشمندان به آن پی بردند این است که تقریباً همه خواب می بینند.  هر بار که فردی می خوابد، در مجموع حدود دو ساعت در شب خواب می بیند ، چه بعد از بیدار شدن به خاطر یا نه.

در رویای خاص، چه چیزی وجود دارد، سوالی که در مورد چرایی خواب دیدن بطور کلی مطرح می شود. در ادامه، برجسته‌ترین نظریه‌ها در مورد هدف رویا دیدن و چگونگی عملکرد این توضیحات در رویا های خاص توضیح داده می شود.

نحوه مطالعه رویا توسط دانشمندان

به طور سنتی، محتوای رویا با یادآوری ذهنی بیننده خواب در هنگام بیدار شدن اندازه گیری می شود.  اما، مشاهده از طریق ارزیابی عینی در آزمایشگاه نیز انجام می شود.

در یک مطالعه، محققان نقشه محتوای رویا های ابتدایی را ایجاد کردند که قادر بود با استفاده از الگوهای تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) آنچه را که مردم در زمان واقعی می دیدند، ردیابی کند.  سپس این نقشه هنگام بیدار شدن گزارش‌های بینندگان رویا، تحت پشتیبانی واقع شد.

نقش رویا ها

برخی از برجسته‌ترین نظریه‌های راجع به رویا ادعا می‌کنند که کارکرد خواب عبارت است از:

• تحکیم خاطرات
• پردازش احساسات
• بیان عمیق ترین خواسته هایمان
• تمرین مقابله با خطرات احتمالی

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که ما به دلیل ترکیبی از این دلایل  و نه  نظریه ای خاص، رویا می بینیم.  علاوه بر این، در حالی که بسیاری از محققان بر این باورند که رویا دیدن برای بهزیستی ذهنی، عاطفی و جسمی ضروری است،برخی از دانشمندان معتقدند که رویا ها هیچ هدف واقعی ندارند.

  نتیجه این است که با وجود پیشنهاد نظریه های بسیار، هیچ اجماع واحدی در مورد اینکه چرا خواب می بینیم به وجود نیامده است.

  خواب دیدن در طول مراحل مختلف خواب ، از اهداف منحصر به فردی برخوردارست.  واضح‌ترین روی اها در طول خواب با حرکات سریع چشم (REM) اتفاق می‌افتد، و رویا هایی هستند که با احتمال بیشتری به یاد می‌آوریم. ما در طول خواب بدون حرکات سریع چشم (غیر REM) نیز رویا می بینیم، اما مشخص است که این رویا ها کمتر در خاطر می مانند و محتوای پیش پا افتاده تری دارند.

رویا ها بازتاب ناخودآگاهند

طبق نظریه رویا های فروید، رویا ها نشان دهنده امیال ناخودآگاه، افکار، برآورده شدن آرزوها و انگیزه ها می باشند .به عقیده فروید ،مردم با اشتیاق های سرکوب شده و ناخودآگاه، مانند غرایز پرخاشگرانه و جنسی، هدایت می شوند.

 با توجه به رد شدن بسیاری از اظهارات فروید ، تحقیقات نشان می دهد که اثر بازگشتی رویا وجود دارد که به عنوان نظریه بازگشت رویا نیز شناخته می شود، که در این نظریه، سرکوب فکر منجر به رویا دیدن درباره آن می شود.

علل وقوع رویا ها 

فروید در کتاب « تفسیر رویا ها » نوشت که رویا ها «تحقق پنهان آرزوهای سرکوب شده» هستند. او به توصیف دو جزء مختلف رویا ها پرداخت: محتوای آشکار (تصاویر واقعی) و محتوای نهفته (معنای پنهان).

نظریه فروید به ظهور و محبوبیت تعبیر خواب کمک کرد. در حالی که تحقیقات نتوانسته اند نشان دهند که محتوای آشکار، اهمیت روانی رویا را پنهان می کند، برخی از کارشناسان معتقدند که رویا ها نقش مهمی در پردازش احساسات و تجربیات استرس زا دارند.

رویا ها به پردازش اطلاعات می پردازند

با توجه به مدل سنتز فعال سازی رویا، که برای اولین بار توسط جی. آلن هابسون و ربرت مک کارلی ارائه شد، مدارهای مغز در طول خواب REM فعال می شوند که منجر به تحریک آمیگدال و هیپوکامپ می شوند تا آرایه ای از تکانه های الکتریکی ایجاد شود و منجر به مجموعه ای از افکار، تصاویر و خاطرات تصادفی شود که در هنگام خواب ظاهر می شوند.

 هنگامی که از خواب بیدار می شویم، ذهن فعال ما تصاویر مختلف و تکه های حافظه رویا را کنار هم قرار می دهد تا روایتی منسجم ایجاد کند.

 در فرضیه فعال سازی – سنتز ، رویا ها مجموعه ای تصادفی هستند که در ذهن خوابیده ظاهر می شوند وبه روشی معنادار وقتی بیداریم، در یک تصویر جمع می شوند.  از این نظر، رویا ها رویاپرداز را به ایجاد ارتباطات جدید، الهام بخشیدن به ایده های مفید یا داشتن تجلیات خلاقانه در زندگی بیداری خود برمی انگیزند.

رویا ها به حافظه کمک می کنند

 طبق نظریه پردازش اطلاعات، خواب این امکان را میسر می سازد که کلیه اطلاعات و خاطراتی که در روز گذشته جمع آوری کرده ایم را تحکیم و پردازش نماییم. برخی از کارشناسان رویا پیشنهاد می کنند که رویا دیدن محصول جانبی یا حتی بخشی فعال از پردازش تجربه است.

 این مدل که با نام نظریه خودسازماندهی رویا شناخته می شود، توضیح می دهد که رویا دیدن ، عارضه جانبی فعالیت عصبی مغز است وقتی خاطرات در طول خواب تحکیم می شوند.  در طی فرآیند توزیع مجدد اطلاعات ناخودآگاه، پیشنهاد می شود که خاطرات یا تقویت شوند یا ضعیف شوند.  بر اساس تئوری خودسازماندهی رویا، وقتی رویا می بینیم، خاطرات مفید قوی تر می شوند، در حالی که خاطرات نه چندان مفید محو می شوند.

  تحقیقاتی که این تئوری را تایید می نمایند، به این یافته دست یافتند که وقتی فردی رویای انجام کاری را در سر می پروراند، بهبودی در کارهای پیچیده پیدا می کند.  مطالعات نشان می دهند که در طول خواب REM، امواج تتا فرکانس پایین در لوب فرونتال فعال تر بودند، درست مانند زمانی که افراد در حال یادگیری، ذخیره و به خاطر سپردن اطلاعات در هنگام بیداری هستند.

رویا ها خلاقیت را تحریک می کنند

 نظریه دیگری در مورد رویا ها بیان می دارد که هدف رویا ها، کمک به حل مشکلاتمان است.  در نظریه خلاقیت رویاپردازی، ضمیر نامحدود و ناخودآگاه آزاد است تا با پتانسیل بی حد و حصر خود سرگردان باشد در حالی که بار واقعیات غالباً طاقت فرسای جهان خودآگاه را بر عهده ندارند.  در واقع، تحقیقات نشان داده است که رویاپردازی ، عامل مؤثر تقویت تفکر خلاق است.

تحقیقات علمی و شواهد روایتی این واقعیت را تأیید نمودند که بسیاری از مردم با  کنکاش موفقیت آمیز رویا هایشان سعی در الهام گرفتن از آنها دارند و در لحظات بزرگ زندگیشان با تعجب می گویند که این لحظه ،حاصل رویا هایشان بوده است.

توانایی برقراری ارتباط غیرمنتظره بین خاطرات و ایده هایی که در رویا های شما ظاهر می شوند، اغلب ثابت می کند که رویا ها زمینه مناسبی برای خلاقیت می باشند.

رویا ها بازتابی از زندگی تان هستند

بر اساس فرضیه تداوم،رویا ها به عنوان بازتابی از زندگی واقعی فرد عمل می کنند و تجربیات آگاهانه را در رویا های خود می گنجانند. رویا ها به جای بازپخش مستقیم زندگی بیداری، ، تکه های خاطره را به صورت تکه تکه نشان می دهند.

  با این حال، مطالعات نشان می دهد که خواب غیر REM بیشتر با حافظه بیانی درگیر است (چیزهای معمولی تر)، در حالی که رویا های REM شامل خاطرات احساسی و آموزنده تری هستند. به طور کلی، رویا های REM در مقایسه با رویا های غیر REM آسان تر در خاطر می مانند.

بر اساس فرضیه تداوم، خاطرات به طور هدفمند به عنوان بخشی از یادگیری و تجربیات جدید در حافظه بلندمدت، در رویا های ما بخش بندی می شوند.

رویا ها نوعی اماده سازی و حفاظت هستند

 مرور ذهنی غریزی بدوی و نظریه های استراتژی تطبیقی ​​رویا نشان می دهد که ما بدین سبب رویا می بینیم که خود را برای مقابله بهتر با خطرات دنیای واقعی آماده کنیم. رویا به عنوان تابع شبیه‌سازی اجتماعی یا شبیه‌سازی تهدید، محیط امنی را برای تمرین مهارت‌های مهم بقا در اختیار رویاپرداز قرار می‌دهد.

 در حین رویا دیدن، غرایز جنگ یا گریز مان را تقویت می کنیم و توانایی ذهنی مدیریت سناریوهای تهدیدآمیز را بالا می بریم.  تحت نظریه شبیه‌سازی تهدید، مغز درحال خوابمان بر مکانیسم جنگ و گریز تمرکز می‌کند تا ما را برای سناریوهای تهدیدکننده زندگی و/یا از لحاظ احساسی شدید آماده کند، از جمله:

• فرار از دست شخصی که تعقیب تان می کند
• افتادن روی صخره
• برهنه ظاهر شدن در جایی
• رفتن به دستشویی در جمع
• فراموشی مطالعه برای امتحان نهایی

 این نظریه نشان می دهد که تمرین یا تکرار مهارت ها در رویا ها ، مزیت تکاملی به ما می دهد تا بهتر بتوانیم با سناریوهای تهدید آمیز در دنیای واقعی کنار بیاییم یا از آن اجتناب کنیم.  این امر به توضیح اینکه چرا بسیاری از رویا ها حاوی محتوای ترسناک، دراماتیک یا شدید هستند، کمک می کند.

رویا ها به پردازش احساسات کمک می کنند

 تئوری رویا های تنظیم هیجانی بیان می دارد که عملکرد رویا ها کمک به پردازش و مقابله با احساسات یا آسیب های خود در فضای امن خواب است.

 تحقیقات نشان می دهد که آمیگدال که در پردازش احساسات نقش دارد و هیپوکامپ که نقشی حیاتی در متراکم کردن اطلاعات و انتقال آن از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلندمدت ایفا می کند، در هنگام رویاپردازی شدید و زنده، فعال هستند که ارتباط قوی بین رویاپردازی، ذخیره حافظه و پردازش عاطفی را نشان می دهد.

این نظریه نشان می دهد که خواب REM نقش حیاتی در تنظیم مغز عاطفی ایفا می کند. همچنین توضیح می دهد که چرا بسیاری از رویا ها از نظر احساسی واضح هستند و چرا تجربیات عاطفی یا آسیب زا تمایل به نشان دادن تکرار دارند. تحقیقات نشان داده است که بین توانایی پردازش احساسات و میزان خواب REM فرد ارتباط وجود دارد.

شباهت های محتوایی و روی اهای مشترکی که بین رویاپردازان به اشتراک گذاشته می شود به ارتقای ارتباط کمک می کند. تحقیقات به افزایش همدلی در میان افرادی که رویا های خود را با دیگران به اشتراک می گذارند اشاره دارد و روش دیگری که روی اها با ترویج حمایت اجتماعی و بین فردی به مقابله با مشکلات اشاره دارد ، می پردازد

 سایر نظریه ها در مورد چرایی خواب دیدن

بسیاری از نظریه ها به توضیح چرایی خواب دیدن پرداخته اند

• یک نظریه ادعا می کند که رویا ها نتیجه تلاش مغز ما برای تفسیر محرک های خارجی (مانند پارس سگ، موسیقی یا گریه کودک) در طول خواب است.
• نظریه دیگر از استعاره رایانه ای برای توضیح رویا ها استفاده می کند و اشاره می کند که روی ها به «پاک کردن» آشفتگی های ذهنی و پاکسازی مغز برای روز بعد
• نظریه یادگیری معکوس بیان می دارد که ما رویای فراموش کردن داریم. مغز ما هزاران ارتباط عصبی بین خاطرات برقرار می نماید- و برای به خاطر آوردنشان نیز به ارتباطات عصبی بسیاری نیاز است -و رویا دیدن بخشی از «هرس» ارتباطات است.
• در نظریه فعال سازی مستمر، هنگام خواب ، رویا را به منظور فعال نگه داشتن مغز می بینیم تا عملکرد صحیح آن را حفظ کنیم.

 رویای شفاف

 رویا های شفاف، رویا های نسبتا نادری هستند که بیننده خواب از بودن در رویای خود، آگاه است و اغلب بر محتوای رویا کنترل دارد.  تحقیقات نشان می‌دهد که حدود 50 درصد مردم به یاد می‌آورند که حداقل یک خواب شفاف در طول زندگی خود دیده‌اند و کمی بیش از 10 درصد گزارش می‌دهند که این خواب‌ها را دو یا چند بار در ماه دیده‌اند.

علت اینکه چرا برخی از افراد بیشتر از دیگران ،خواب های شفاف می بینند، مشخص نمی باشد.  در حالی که کارشناسان در مورد چرایی یا چگونگی رویای شفاف به نتیجه آشکاری نرسیدند، تحقیقات اولیه نشان می دهد که نواحی پیش پیشانی و جداری مغز، نقش مهمی ایفا می کنند.

نحوه دیدن رؤیای شفاف

اکثر افراد هوس دیدن رویا های شفاف دارند و در جستجوی تجربه چنین خوابی هستند. رویای شفاف دیدن با واقعیت مجازی و بازی های ویدئویی فوق واقع گرایانه مقایسه شده است و به بینندگان رویای شفاف، تجربه نهایی رویا های خودگردان را می دهد.

  روش های آموزشی بالقوه برای تحریک رویای شفاف شامل آموزش شناختی، تحریک بیرونی در هنگام خواب و مصرف داروها می باشد.  با وجودیکه این روش ها ، موفقیت آمیز می باشند، هیچ کدام به طور دقیق آزمایش نشده اند یا کار امدی آنها نشان داده نشده است.

 بین رویای شفاف و تفکر بسیار تخیلی و خروجی خلاق ارتباط وجود دارد.  تحقیقات نشان داده است که بینندگان رویای شفاف نسبت به کسانی که تجربه دیدن رویای شفاف را ندارند، عملکرد بهتری در کارهای خلاقانه دارند.

رویا های استرس

تجارب استرس زا بسیاری در رویا های ما دیده می شود. رویا های استرسی ،غم انگیز، ترسناک و کابوس وار می باشند.

کارشناسان به طور کامل به درک این مطلب نرسیده اند که چگونه یا چرا محتوای استرس زا خاص به رویا های ما ختم می شود، اما بسیاری به نظریه های مختلفی از جمله فرضیه تداوم، استراتژی تطبیقی ​​و نظریه های رویا های تنظیم هیجانی برای توضیح این رویدادها اشاره می کنند.  به نظر می رسد رویا های استرس و سلامت روان دست به دست هم می دهند.

• استرس روزانه در رویا ها نشان داده می شود: تحقیقات نشان داده است کسانی که در بیداری دچار سطوح نگرانی بیشتری می شوند و افرادی که مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) تشخیص داده شده اند، تعداد و شدت کابوس های شبانه بیشتری را گزارش می کنند.
• اختلالات سلامت روان به دیدن رویا های استرسی کمک میکنند. افراد مبتلا به اختلالات سلامت روانی مانند اضطراب، اختلال دوقطبی و افسردگی ، تمایل به دیدن رویا های ناراحت کننده تر و به طور کلی مشکل در خوابیدن دارند.
• اضطراب مرتبط با رویا های استرسی: تحقیقات نشان می‌دهد که ارتباط قوی بین اضطراب و محتوای رویا های استرس‌زا وجود دارد. این خواب‌ها، تلاش مغز برای کمک به مقابله ما با تجربیات استرس‌زا و درک آن‌ها می باشد.