تعریف مهارت های زندگی
برای تعریف مهارت های زندگی تعاریف زیادی ارائه شده است. طبق تعریف سازمان یونسکو، مهارت های زندگی مجموعه ای از مهارت ها هستند که به افراد برای حل مسائل و مشکلات روزمره خود و داشتن یک زندگی شاد و راحت کمک می کنند.
مهارت های زندگی چه اهمیتی دارند؟
همانطور که می دانید، انسان ذاتا موجودی اجتماعی است و به تعامل با دیگران نیاز دارد؛ بنابراین برای مدیریت زندگی خود و برقراری ارتباطات سالم نیاز به دانستن و یادگیری مهارت های زندگی یکی از مهم تریم مسائل است.
به کمک مهارت های زندگی قادر خواهیم بود به سوالاتی مثل: “چطوذ به درخواست های نامعقول دیگران نه بگویم؟ ” ، “در لحظات حساس زندگی، چطور بهترین تصمیم را بگیرم؟ “، “چطور کنترل هیجاناتم رو به دست بگیرم؟” و …. پاسخ مناسب بدهیم.
مرکز مشاوره خانم دکتر باقری
انتخاب کلینیک از ابتدای شروع درمان تا پایان دوران بهبودی کامل شما رو پشتیبانی میکند و در کنار شماست. انتخاب کلینیک از ابتدای شروع درمان تا پایان دوران بهبودی کامل شما رو پشتیبانی میکند و در کنار شماست. انتخاب کلینیک از ابتدای شروع درمان تا پایان دوران بهبودی کامل شما رو پشتیبانی میکند و در کنار شماست.
مریم باقری، دانش آموخته ی علم روانشناسی.
مقطع کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی از دانشگاه علامه طباطبایی و مقطع دکتری از دانشگاه خوارزمی.
مدرس دانشگاه.
برگزار کننده کارگاه‌های تخصصی برای دانشجویان روانشناسی و کارگاه‌های آموزشی در زمینه مهارت‌های زندگی مثل مدیریت خشم، مدیریت استرس ،جرات ورزی ،گفتگوی سالم و … .
حیطه تخصصی درمان در زمینه افسردگی، اضطراب، وسواس
و همچنین در حیطه ی تحلیل روابط در مشاوره ی پیش از ازدواج، روابط زوجین و خانواده درمانی.
Sun-Tue-Thu
12:00-21:00
انواع مهارت های زندگی
1- مهارت خود آگاهي
2- همدلي
3- روابط بين فردی و مهارت ارتباط سالم
4- تفكر نقادانه
5-تصميم گيري
6- تفكر خلاق
7- حل مسأله
8- مدیریت استرس
9- مقابله با هيجانهاي ناخوشايند
10- مدیریت خشم
11- جرئت ورزی
مهارت مدیریت استرس
استرس نوعی پاسخ فیزیواوژیک بدن در مقابل فشار های روانی است که تعادل روانی ما را برهم میزند.استرس منفی در صورتی که مهار نشود تاثیرات منفی و مخربی بر بدن دارد مثل بیماری های جسمانی(سردرد، تعریق شدید، افزایش ضربان قلب، ضعف، خستگی، گیجی، تحریک پذیری بالا و …..)، ضعف عای عاعطفی (افسردگی، اعتماد به نفس پایین، احساس گناه، نگرانی دائمی و مفرط، بیقرراری و…..) و رفتار های پرخطری مثل سومصرف الکل یا مواد مخدر.
کنترل و مدیریت استرس راه های گوناگونی دارد مثل:
- داشتن برنامه خواب منظم
- دوری از رقابت های منفی
- محدود کردن معاشرت با کسانی که در افزایش استرس ما دخیل هستند
- پذیرش واقع بینانه ی مشکلا و فرار نکردن از آن ها
- ورزش کردن
- داشتن تغذیه س یالم
- و…..
مهارت کنترل خشم
خشم نیز یکی از احساسات اولیه ی ماست که از بدو تولد با ما زاده می شود.قدم اول برای کنترل خشم، پذیرش این احساس به عنوان یکی از احساسات طبیعی است؛ اینگونه به راحتی می توانید کنترل آن را به دست بگیرید.
بعضی از خشم ها منشا خاص دارند مثل:
- وجود مانع در رسیدن به هدف
- وجود ضعف در مهارت های فردی در خود فرد
- رفتارهای غیر منصفانه و تبعیض آمیز
- رویارویی با محدودیت های شدید
- بی توجهی به نیاز های فرد
- تحمیل عقاید و….
برخی راه های فوری برای کنترل خشم وجود دارند مثل:
- راه رفتن سریع
- تنفس عمیق
- به کمک تمرینات مدیتیشن و ذهن آگاهی میتوانید بر روی ذهنتان تسلط بیابید و کنترل احساساتتان را راحت تر به دست بگیرید.
- یک جمله ی ذهنی اماده داشته باشید تا هنگام عصبانیت با خودتان تکرار کنید؛ مثلا: “اجازه نمی دهم کسی روزم را خراب کند.”
اما به یاد داشته باشید که این مهارت ها موقتی هستند و شما برای مهار خشم خود، به دنبال راه حل های عمیق تر و منطقی تر باشید
مهارت مقابله با هیجانات منفی
احساسات و هیجانات نقش مهمی در زندگی همه ی ما ایفا می کنند. هیجاناتی مثل خشم، شادی، غم و ترس از بدو تولد با ما زاده میشوند و در ادامه ی روند رشد، هیجاناتی مثل خجالت، غرور و تعصب در درون ما شکل می گیرند.
اولین قدم در مهار کردن احساسات منفی این است که حودمان را بشناسیم؛افراد به دلیل تفاوت در ویژگی های ژنتیکی و سبک های متفاوت زندگی و فرزند پروری والدین، در هنگام مواجه با مشکلات از خودشان عکس العمل های متفاوتی نشان میدهند.
ما با شناخت کافی از خودمان، میتوانیم به خوبی بتوانیم بفهمیم چه چیزی و در چه زمانی احساسات منفی مارا بر می انگیزد و به این ترتیب،در کنار هیجانات خود بهتر عمل کنیم.
راهکار هایی مثل شمردن اعداد، ترک موقعیت، تنفس عمیق و … کوتاه مدت هستند و برای دراز مدت مناسب نیستند.
مهارت جرئت ورزی
مهارت جرئت ورزی به این معناست که ما بتوانیم با احترام به دیگران، خواسته ها، نیازها، افکار و احساسات خود را صادقانه بیان کنیم. افراد جرئت مند، بدوم کینه ورزی و خصومت با دیگران، به خواسته های نامعقول آن ها نه گفته و مسئولیت کنترل احساساتشان را می پذیرند.
در هنگام صحبت کردن آرام بوده و برای دیگران نیز شنونده ای خوب و فعال هستند.
مهارت تصمیم گیری
مهارت تصمیم گیری عبارت است از بررسی، ارزیابی نتایج و رسیدن به یک راه حل نهایی برای یک هدف خاص.
اهمیت تصمیم گیری بر هیچکس پوشیده نیست؛ به کمک تصمیم گیری درست و سنجیده، راه موفقیت هموار تر شده و احساس ارزشمندی در فرد افزایش می یابد. همچنین اعتماد به نفس و خودباوری فرد افزایش پیدا کرده و احساس استقلال طلبی فرد بیشتر می شود.
مراحل تصمیم گیری:
- مشخص کردن مسئله
- جمع اوری اطلاعات در دسترس و راه حل های احتمالی
- بررسی هریک از راه حل ها و انتخاب منطقی ترین آن ها
- اجرای تصمیم اتخاذ شده و ارزشیابی مجدد تصمیم
مهارت حل مسئله
مهارت حل مسئله به شما کمک می کند کهه در مواجه با مشکلات، به بهترین شکل ممکن با آنها سازش کنید و برای خواسته و امیال خود برنامه ریزی صحیح انجام دهید و به همین ترتیب، اهداف واقع بینانه تری برای اینده در نظر بگیرد.
مهارت خودآگاهی
به کمک مهارت خود آگاهی، قادر خواهیم بود نبست به خصوصیت اخلاقی، احساسات، افکار، خواسته ها، باور ها و نقاط ضعیف و قوت خودمان شناخت کافی پیدا کنیم و در نتیجه، ارتباطات سالم تری برقرار خواهیم کرد.
برای ایکه بدانید خودآگاهی شما در میزان مطلوبی است یا نه از خود بپرسید:
- چه چیزی من را خوشحال می کند؟
- هدف من در زندگی چیست؟
- من از چه چیزهایی لذت می برم؟
- من از برقراری ارتباط با یک نفر چه چیز خواهی میخواهم؟
- برنامه ریزی ام برای آینده چیست؟
وقتی ما خودمان را خوب بشناسیم و به تمام زوایای شخصیتی خودمان آگاه باشیم، میتوانیم با دیگران نیز ارتباطات سالمی برقرار کنیم.
فواید مهارت خود آگاهی
۱-شناخت نقاط ضعف و قوت مان به ما کمک میکند که علاوه بر تکیه به نقاط قوت، نقاط ضعف را نیز بر طرف کنیم و آرامش درونی بیشتری داشته باشیم
۲-احساسات خودمان را بشناسیم. این خود آگاهی و شناخت احساسات، در کنترل احساسات تاثیر مستقیم و مثبت دارد. ناتوانی در کنترل احساسات باعث خشم فروخورده می شود.
۳-خود آگاهی به ما کمک میکند که با شناخت نیازهایمان، آن ها را از طریق راه های سالم و مناسب رفع کنیم.
۴-خودآگاهی باعث میشود ما احساس خود ارزشمندی بیشتری داشته باشیم.
۵-خود شناسی به ما کمک میکند با پی بردن به نقاط قوت، احساسات و نیازهایمان، برای دست یابی به اهدافمان واقع بینانه تر برنامه ریزی و تلاش کنیم
مهارت همدلی
مهارت همدلی، در دل مهارت خودآگاهی و هسته ی اصلی ارتباطات است. همدلی یعنی توانایی ورود به دنیای فرد دیگری، به گونه ای که احساسات او را درک کنیم و به این احساسات، نگرانی ها و عقاید احترام بگذاریم.
ما زمانی همدلی کرده ایم که بتوانیم به فرد اجازه بدهیم که افکار و احساساتش را کنار ما بدون قضاوت بیان کند.
در واقع، همدلی میتواند ارتباطات انسان ها را نرم تر کند و باعث افزایش کیفیت روابط و احساس رضایتمندی از برقراری ارتباط می شود.عدم وجود همدلی در فرد، نشان دهنده ی عدم بلوغ هیجانی و شناختی در فرد است.
افرادی که در رابطه با دیگران، خودخواه هستند و همدلی از خودشان نشان نمیدهند، غالبا از جهان پیرامون خود نیز بی خبرند و نمیتوانند دوست صمیمی ای داشته باشند.
فواید مهارت همدلی
- همدلی نوعی سنگ بنای رواط پایدار و اتحاد اجتماعی است.
- همدلی باعث اقزایش ارتباطات بین فردی شده و درنتیجه نیاز انسان به اجتماعی بودن را ارضا می کند.
- داشتن احساس همدلی در فرد، باعث افزایش احترام و اعتماد و احساس ارزشمندی در فرد می شود.
- همدلی در ما باعث پیشرفت در گوش دادن فعال، مسئولیت پذیری و کاهش بیماری هایی مثل افسردگی می شود.
مهارت ارتباط بین فردی
مهارت ارتباط بین فردی به معنی انتقال منظور، مفاهیم یا معانی یک پیام از شخصی به شخص دیگر است به گونه ای که هرچقدر پیام دقیق تر، واضح تر و روشن تر باشد، ارتباط موثر تری برقرار خواهد شد.
مهارت های بین فردی به دو گروه “کلامی” و “غیر کلامی” دسته بندی می شوند.
مهارت های کلامی عبارتند از: “چگونگی صحبت کردن، تن صدا، لحن ادای کلمات، سوال کردن، تحسین کردن، تایید و تعبیر کلام.”
ارتباط غیر کلامی به سایر مهارت هایی گفته می شود که کارکرد ارتباطی دارند مثل: “زبان بدن و نحوه ی لباس پوشیدن و برقراری تماس چشمی.”
مهارت تفکر نقادانه
انتقاد، بسته به نوعی که بیان می شود می تواند مفید و سازنده یا مضر و مخرب باشد.مهارت تفکر انتقادی به ما آموزش می دهد چگونه انتقادها و عقایدمان را بیان کنیم که بدون آسیب رسیدن به اعتماد به نفس طرف مقابل، تاثیر مثبتی بر او بگذاریم.
داشتن مهارت تفکر نقادانه به ویژگی هایی مثل :”نقد پذیر بودن، داشتن دید وسیع نسبت به تمامی مسائل، روحیه ی پرسشگر با قدرت تجزیه و تحلیل بالا” احتیاج دارد.
راهکار های کسب مهارت تفکر نقادانه
- در جلسات، هنگام بحث و گفتگو از دستور دادن، تحقیر کردن، سرزنش کردن و یا برچسب زدن به افراد دوری کنید.
- در مورد موضوع مور بحث، اطلاعات بیشتری به دست اورید و از قضاوت های متعصابه و نا به جا دوری کنید.
- از عقاید و افکار خود معقولانه و منطقی دفاع کنید .
مهارت تفکر خلاق
مهارت تفکر خلاق، تلفیقی از مهارت حل مسئله و تصمیم گیری است.
تفکر خلاق شما را به ایده های نو و خلاقانه هدایت میکند به نوعی که به همه ی جوانب یک موضوع و مسئله توجه کنید.
شما را مثبت نگر و پرانرژی می کند و حصار ذهن شما را می شکند و ابتکار و تخیل شما را بیشتر می کند.
