آشنایی با مفهوم استرس و اضطراب
به واکنش در برابر هر تغییر، استرس گفته می شود.
هنگامی که مقاومت هر شخص توسط یک محرک تحت فشار قرار می گیرد، استرس به وجود می آید. هرچه این فشار بیشتر باشد، استرس هم بیشتر خواهد بود. این محرک ها می توانند درونی یا بیرونی باشند.
اضطراب در واقع استرس درونی ما، تاثیرات بالقوه آن بر بدن و احساسات ما را در بر میگیرد. استرس به زمان حال مربوط میشود اما اضطراب، ریشه در آینده دارد.
علائم جسمانی اضطراب و استرس:
اضطراب و استرس، علائم فیزیکی و جسمانی مشترکی دارند از جمله:
سفت شدن عضلات،
عرق کردن به ویژه کف دست ها، تیره کمر و زیر بغل
تند شدن ضربان قلب
تشدید دم و بازدم
به علاوه، اضطراب باعث به وجود آمدن احساس شرمندگی در فرد نیز می شود.
علیرغم تفاوت هایی که بین استرس و اضطراب وجود دارد، تمیز دادن علائم فیزیکی آن تقریبا غیر ممکن است مگر برای متخصصان بالینی. استرس و اضطراب حاد، باعث بروز یک واکنش دفاعی خاص در افراد می شوند که به واکنش “جنگ و گریز” شهرت دارد.
فرسودگی
وقتی استرس منفی در حالت شدید یا به مدت طولانی در فرد ادامه داشته باشد و دوام بیاورد، باعث فروپاشی سیستم موجود زنده می شود که به آن فرسودگی میگویند.
نشانه های فرسودگی:
- خستگی مزمن (بیحالی، بی حوصلگی، بی انرژی بودن و احساس سرزندگی نداشتن)
- خشمگین شدن نسبت به خواسته های دیگران
- سرزنش حود برای تن دادن به خواسته های دیگران
- منفی گرایی و بی قراری دائمی
- احساس خفگی و نداشتن ازادی
- سردرد، اختلالات خواب مثل بیخوابی یا پرخوابی، احساس اضطراب، مشکل در تمرکز، افسردگی، اختلالات نغذیه، دردهای روانتنی مثل معده درد، سردردهای میگرنی و …
آشنایی با هورمون کورتیزول:
هورمون کورتیزول که به آن هورمون استرس نیز گفته میشود، توسط غدد ادرنال که بر سطح فوقالی کلیه ها قرار دارند ترشح میشود. این هورمون تحت کنترل غدد هیپوتالاموس و هیپوفیز که در مغز قرار گرفته اند قرار دارد.
این هورمون، بر جسم، مغز، مهارت های فرد، روابط بین فردی، رابطه جنسی و … به طور مستقیم و غیر مستقیم تاثیر میگذارد و باعث تنظیم شدن قند خون، فشار خون، تقویت سیستم ایمنی و … در فرد می شود.
مواردی مثل سیگار کیشدن، رژیم غذایی نامناسب و … باعث افزایش میزان کورتیزول در بدن ما می شوند.
مدیریت استرس
اولین قدم برای مدیریت استرس، شناخت منبع آن است.
4 علت اصلی برای استرس معرفی شده است که عبارتند از:
- عوامل محیطی ( مسائل قابل حل و غیر قابل حل)
- عدم برنامه ریزی
- عوامل ارتباطی (ارتباط با خود و دیگران)
- افکار منفی
رابرت اپتیسن میگوید: برنامه ریزی بهترین راه برای کاهش استرس است.
